หงสาวดี
เมืองหงสาวดี (Hansawadee) ที่เราอยู่ในขณะนี้ มีชื่อเรียกอยู่หลายชื่อด้วยกัน หากเรียกตามภาษาอังกฤษซึ่งเป็นชื่อเรียกในปัจจุบันเรียกว่า บาโก (Bago) หรือบ้างก็เรียกว่า “พะโค” ตามชื่อแม่น้ำที่ไหลผ่านผ่านเมืองนี้ไปบรรจบแม่น้ำอิรวดี (เอยาวดี) ที่เมืองย่างกุ้ง สาเหตุที่เรียกว่า “เมืองหงสาวดี” เพราะตำนานเล่าว่าเมืองนี้เป็นเมืองริมทะเล เป็นเพียงเกาะเล็กๆ มีหงส์ตัวผู้มาเกาะอยู่ที่นั่นก่อน แต่เนื่องจากที่เล็กมากจนไม่มีให้หงส์ตัวเมียเกาะ หงส์ตัวเมียจึงบินไปเกาะอยู่บนหลังตัวผู้ จึงเรียกกันต่อว่า หงสาวดี และพระพุทธเจ้าได้ทำนายไว้ว่า ต่อไปนี้ตรงนี้จะเป็นเมืองที่ยิ่งใหญ่ และเป็นศูนย์กลางสำคัญในการเผยแผ่พุทธศาสนาสืบต่อไป เมืองหงสาวดีนี้เป็นที่อยู่อาศัยของชาวมอญมาตั้งแต่ดั้งเดิม เป็นศูนย์กลางที่สำคัญของอาณาจักรมอญ มีพระเจ้าแผ่นดินองค์สำคัญหลายองค์สำคัญหลายองค์ เช่น พระเจ้าราชาธิราช ครองราชย์ราวปี 1900 เศษ ในขณะที่พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องเป็นพระเจ้าแผ่นดินและได้รบกันตลอด ดังในหนังสือเรื่องราชาธิราชที่เราคุ้นเคยกันดี
พระเจ้าแผ่นดินสำคัญอีกองค์คือ พระเจ้าธรรมเจดีย์ ได้ทรงทำนุบำรุงพุทธศาสนามาก โดยรับอิทธิพลจากลังกาในลัทธิเถรวาท ครองราชย์ราวปี 2000 เศษ ซึ่งต่อมาพระเจ้าแผ่นดินพม่าชื่อว่า “ตะเบ็งชะเวตี้” ตีเมืองหงาสาวดีแตก ได้ฆ่าชาวมอญล้มตายเป็นจำนวนมาก และต่อมาบุเรงนองพี่เขยตะเบ็งชะเวตี้ขึ้นเป็นพระเจ้าแผ่นดินองค์ต่อมา ได้ย้ายเมืองหลวงของพม่ามาอยู่ที่เมืองหลวงหงสาวดีเพื่อเป็นการควบคุมชาวมอญเมืองหงสาวดีจึงกลายเป็นราชธานีของพม่าตั้งแต่คราวนั้น ต่อมาสิ้นสุดยุคบุเรงนอง พม่าเริ่มอ่อนแอลง มอญเข้มแข็งขึ้น ได้แยกตัวเป็นอิสระและยกทัพขึ้นไปทางเหนือสามารถตีกรุงอังวะ (อินน์วะ) ราชธานีของพม่าได้
ต่อมาไม่นานมีนายพรานผู้หนึ่ง ชื่อว่า “อลองพญา” เป็นหัวหน้าหมู่บ้านมีผู้นับถือมากมาย ได้ตั้งตัวแข็งข้อไม่ยอมอยู่ใต้อำนาจมอญ มอญได้ส่งกองทัพไปปราบแต่ก็พ่ายแพ้ทุกครั้ง ชาวพม่าจึงได้เข้ามาสมัครเป็นพรรคพวกมากขึ้นจนตั้งเป็นกองทัพใหญ่ และยกลงมาตีเมืองหงสาวดีของมอญได้ ต่อจากนั้นพระเจ้าอลองพญาได้ตั้งเมืองใหม่ที่ย่างกุ้ง ซี่งต่อมาในครั้งที่อังกฤษสามารถชนะพม่าได้ที่เมืองมัณฑะเลย์ จึงได้ใช้เมืองย่างกุ้งเป็นเมืองหลวง ส่วนมอญก็ยังคงถือว่าเมืองหงสาวดีเป็นเมืองสำคัญต่อมา
ในเมืองหงสาวดี มีสิ่งสำคัญที่สุดเป็นศูนย์กลางของเมืองและยังเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ 1 ใน 5 ที่ชาวพม่านับถือต้องไปนมัสการให้ได้สักครั้งในชีวิตก็คือ เจดีย์ชเวมอดอว์ หรือ พระธาตุมุเตาที่คนไทยเรียก ส่วนแห่งที่ 2 คือ เจดีย์ชเวดากอง เมืองย่างกุ้ง แห่งที่ 3 คือ เจดีย์ชะเวสิกอง เมืองพุกาม แห่งที่ 4 คือ พระมหามัยมุนี เมืองมัณฑะเลย์ และแห่งสุดท้ายคือ พระธาตุอินทร์แขวน (ไจก์ทืโย)
เนื่องจาก พม่าเป็นเมืองพุทธ ผู้ที่มาทัวร์พม่าส่วนใหญ่ จึงนิยมมาสักการะบูชาพระพุทธรูปและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่นี่
